Διερευνητικές επαφές και σενάρια: Ολοκλήρωση, ναυάγιο και στο βάθος διαρροές

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος - Διεθνολόγος, ερευνητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Η μέρα του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών έφτασε και οι διπλωμάτες των δύο χωρών, Ελλάδας – Τουρκίας, έχουν ξεκινήσει ήδη την ανίχνευση των προθέσεων του άλλου μέρους. Δύο είναι τα βασικά σενάρια της επόμενης ημέρας: η ολοκλήρωση των διερευνητικών ή το ναυάγιο.

Το πρώτο και επικρατέστερο σενάριο προβλέπει την ολοκλήρωση του 61ου πρώτου γύρου των συνομιλιών. Ως ολοκλήρωση θα θεωρηθεί η ανταλλαγή απόψεων γύρω από την οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και Μεσόγειο, χωρίς επιμονή των Τούρκων στη διεύρυνση της ατζέντας. Θα καταγραφεί πιθανά η διαφωνία προσέγγισης στα θέματα, αλλά μέχρι εκεί.

Θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο ότι οι Τούρκοι θα προσπαθήσουν στο ξεκίνημα των επαφών να συμπεριλάβουν θέματα εκτός ατζέντας, όπως αυτό της αποστρατικοποίησης νησιών και των γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο. Εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξει όμως επιμονή, διότι οι Τούρκοι αγωνιούν την περίοδο αυτή να δείξουν διάθεση προσέγγισης προς τη Δύση. Το αποκαλύπτουν πολλές κινήσεις τους τις τελευταίες εβδομάδες: ο ορισμός Τούρκου πρέσβη στο Ισραήλ (μετά από δύο χρόνια), η επιστολή Ερντογάν προς το Μακρόν και η πρόσκληση στις ΗΠΑ για συγκρότηση κοινής επιτροπής για τους S-400. Αιτία της τακτικής των γειτόνων είναι η αλλαγή σκυτάλης στο Λευκό Οίκο και ο φόβος ότι οι Αμερικάνοι θα πιέσουν τους Ευρωπαίους να ακολουθήσουν στο δρόμο των κυρώσεων.

Η ολοκλήρωση των διερευνητικών μπορεί να οδηγήσει σε έναν 62ο γύρο στην Αθήνα, ακόμη και σε διευθέτηση συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν. Η ταχύτητα συνέχισης της αποκλιμάκωσης θα εξαρτηθεί και από τον αντίκτυπο πιθανών διαρροών των γειτόνων περί διεύρυνσης της ατζέντας, προκειμένου να ικανοποιήσουν την Τουρκική κοινή γνώμη. Θεωρείται δεδομένο ότι θα συμβεί σε κάποιο βαθμό, αλλά προτεραιότητα της γείτονος είναι να δείξει προς την Ουάσιγκτον διάθεση συνεννόησης με τη Δύση και να προκαταβάλλει τυχόν επιθετική εξωτερική πολιτική προς την Άγκυρα εκ μέρους της Διοίκησης Μπάιντεν.

Το δεύτερο και λιγότερο αναμενόμενο σενάριο είναι το ναυάγιο των διερευνητικών επαφών, με αποχώρηση των δύο πλευρών από το διάλογο, αποτέλεσμα της Τουρκικής επιμονής για διεύρυνση του διαλόγου σε θέματα που η ελληνική πλευρά δεν συζητεί. Στην περίπτωση αυτή θα υπάρξει αναπόφευκτα ένα blame game, μία κατάσταση όπου η κάθε πλευρά θα κατηγορεί στη διεθνή κοινότητα την άλλη, για την ευθύνη του ναυαγίου. Στην περίπτωση αυτή οι Τούρκοι θα κατηγορήσουν την Ελλάδα ότι δεν επιθυμεί πραγματικά την επίλυση των ανοικτών θεμάτων, αλλά επιμένει στη διαιώνιση των προβλημάτων. Από την πλευρά της η Ελλάδα θα προσπαθήσει να αναδείξει την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας, με αναφορές στα δήθεν προβλήματα που θέτει η γείτονα και στον παραλογισμό που τα περιβάλλουν. Εάν η Τουρκία επιλέξει να τορπιλίσει το διάλογο, τότε θα έχει αποφασίσει να τεστάρει τις αντιδράσεις της νέας διοίκησης των ΗΠΑ έναντι των προβλημάτων της Μεσογείου και να μετρήσει τις πραγματικές διαθέσεις των Αμερικανών.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένο το παιχνίδι των διαρροών εκ μέρους της Τουρκίας, το μέγεθος των οποίων θα αποκαλύψει τη διάθεση της Άγκυρας για τη συνέχιση ή μη του διαλόγου.

***Ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος είναι διεθνολόγος, ερευνητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

phgh enikos.gr